Ulica Podmurna

Ulica Podmurna - ulica w Toruniu będąca historyczną granicą między Starym Miastem a Nowym Miastem. Na ulicy Podmurnej mieści się siedziba gazety Nowości.

Do XVII w. północna część ulicy nazywana była w odniesieniu do murów miejskich, względnie do sąsiednich bram - Chełmińskiej i Kotlarskiej: przy murach miejskich, przy łukach (am Schwiebbogen), za murem między Bramą Chełmińską a Bramą Wielką, itp. Odcinek sąsiadujący z Bramą Kotlarską był nazywany najczęściej Przy Bramie Kotlarskiej (ew. Wielkiej). W XIX w. ulica nosiła nazwę zbliżoną do dzisiejszej - Przy Murach Miejskich (An der Mauer, An der Stadtmauer). Na przełomie XIX i XX niemiecką nazwę zmieniono na Mauerstraße (co można tłumaczyć jako ul. Murna).

Charakter ulicy

Obecnie ulica prowadzi od zbiegu z ul. Mostwą  przy Bramie Mostowej w kierunku wschodnim, wzdłuż dawnego muru miejskiego od strony Wisły. Skręca następnie na północ pod kątem prostym i biegnie na północ, z niewielkim odchyleniem w stronę zachodnią, które zwiększa się do północno-zachodniego za skrzyżowaniem z ul. Szeroką. Jej północno-zachodni kraniec wychodzi na pl. Teatralny na tyłach posesji Chełmińska 5 (ob. Hotel Polonia) i Wały Gen. Sikorskiego 8 (ob. Urząd Miasta). Podmurna od początku miała charakter ulicy bocznej, biegnącej wzdłuż murów miejskich, stąd jej zachodnią granicę stanowił mur obronny z basztami i bramami. Po przeciwnej stronie znajdowały się zabudowania gospodarcze należące do nieruchomości przy ul. Mostowej, Szerokiej, Szczytnej, Szewskiej i Chełmińskiej, częściowo zachowane do dzisiaj, a częściowo zastąpione przez nowszą zabudowę XIX- i XX-wieczną. Najwięcej zabytkowych spichlerzy zachowało się na odcinku od Dworu Mieszczańskiego do ul. Ciasnej.

Ważniejsze obiekty

• Podmurna 1 - dawny spichlerz, zbudowany w XIV w., obecnie część miejskiej instytucji kultury Dom Muz
• Podmurna 2 i 2a - Brama Mostowa i dom, obecnie biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków
• Podmurna 3a - dawny spichlerz, XVI w.
• Podmurna 4 - tzw. Dwór Mieszczański - budynek bractwa św. Jerzego, zbudowany po 1454 r. z cegieł ze zburzonego zamku krzyżackiego; obecnie mieści się tutaj pub oraz siedziba Towarzystwa Miast Partnerskich Torunia
• Podmurna 5 - dawny spichlerz, XVIII w.
• Podmurna 7 - dawny spichlerz, XVII/XVIII w.
• Podmurna 10/12 - dom, 1. poł. XIX w., obecnie siedziba Oddziału Okręgowego Polskiego Stowarzyszenia Księgowych; w podziemiach zachowane relikty baszty z XIV w.
• Podmurna 11 - dawny spichlerz, 1. poł. XIV w. XVIII w.
• Podmurna 13 - spichlerz, 1. poł. XVII w.
• Podmurna 16 - Baszta Monstrancja, wzniesiona w XV w. na miejscu wcześniejszej, XIII-wiecznej baszty; jedyna zachowana baszta w Toruniu na planie ośmiokąta
• Podmurna 26 - baszta z XIII/XIV w.
• Podmurna 28 - budynek gospodarczy z XIX w. Jego tylną ścianę stanowi mur obronny, widoczny od wewnątrz. Obecnie mieszczą się tu restauracje oraz pub
• Podmurna 30 - baszta z XIII/XIV w.
• Podmurna 34 - kamienica z XIX w. Mieści się tutaj restauracja
• Podmurna 36 - budynek z XIX w., obecnie restauracja oraz salon fryzjerski
• Podmurna 50 - kamienica narożna z ul. Most Pauliński (nr 14)
• Podmurna 60 - baszta z XIII/XIV w., ob. Wydział Kultury Urzędu Miasta
• Podmurna 65, 67 i 69 - działki, obecnie zabudowane budynkami z lat 90. XX w., należały przed 1939 r. do gminy żydowskiej. W tym miejscu mieściła się toruńska synagoga, zburzona w 1939 r. przez Niemców
• Podmurna 74 - baszta Koci Łeb, przebudowana ok. 1500 r. na basteję, częściowo zniszczona w 1703 i nadbudowana w 1900 r.
• Podmurna 77 - kamienica narożna z ul. Szewską (nr 1), pochodząca z XVI w.
• Pormudna 79 - kamienica narożna z ul. Szewską (nr 2)
• Podmurna 83 - kamienica z XIX w., zrekonstruowana w latach 90. XX w.; budynek ten w 1984 r. grał mieszkanie Emilii w filmie "Rok spokojnego słońca"; przed budynkiem znajduje się kamienny słupek z XVII w., przypuszczalnie fragment jednego z przedproży.
• Podmurna 87 - dawne Pracownie Konserwacji Zabytków
• Podmurna 93 - kamienica z pocz. XX w., obecnie Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej. Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek. Przed budynkiem w 2014 r. odsłonięto pomnik Elżbiety Zawackiej.
• Podmurna 99 - niewielka kamienica z XIX w., obecnie piekarnia
• Podmurna 105 - nowy budynek zbudowany w l. 90. XX w. wg projektu Czesława Sobocińskiego.

Ciekawostki

• Ulica Podmurna ma swoje święto, obchodzone 27 sierpnia.